W dniu 29 listopada 2019 r. w sali GOK w Błażowej odbyło się podsumowanie projektu „Dziecięca Akademia Dziedzictwa Kulturowego”, realizowanego przez uczniów Szkoły Podstawowej im. Króla Władysława Jagiełły w Błażowej w ramach projektu Podkarpackie Inicjatywy Lokalne 2018 -2019, dofinansowanego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Rozpoczęła go suita tańców rzeszowskich w wykonaniu zespołu tanecznego uczniów klas V pod opieką pani Agaty Szul. Na scenie zaprezentowano efekty pracy uczniów i nauczycieli z przeprowadzonych zajęć od 15 kwietnia do 30 listopada 2019 r. W spektakl „Niedaleko od Rzeszowa” zostały wplecione zwyczaje, przyśpiewki i tańce z naszego regionu. Nie jest łatwo w obecnych czasach zainteresować uczniów treściami związanymi z tradycjami ludowymi. Pomimo to realizatorom projektu udało się w ciekawy sposób połączyć w spektaklu wszystkie elementy kultury ludowej. Autorkami scenariusza i całego spektaklu były panie Marta Pięta i Danuta Uryga. Losy małej sieroty Ulisi, wplecione w tradycje polskiej wsi przeżywali zarówno dorośli jak i dzieci. Wspaniała gra aktorska, oryginalna scenografia, regionalne stroje i piękny śpiew w wykonaniu małych artystów – zachwyciły wszystkich oglądających.
Zrealizowany projekt powstał przy współpracy grupy nauczycieli – pasjonatów Szkoły Podstawowej im. Króla Władysława Jagiełły w Błażowej (Marty Pięty, Danuty Bator, Moniki Kotowicz, Marty Lubas, Agaty Szul) z Towarzystwem Miłośników Ziemi Błażowskiej. Ukierunkowany był na upowszechnianie dziedzictwa kulturowego regionu. Inicjatywa miała za zadanie włączenie dzieci w aktywne działania związane z kultywowaniem tradycji i zwyczajów regionu rzeszowskiego poprzez naukę przyśpiewek i tańców ludowych, poznanie strojów regionalnych, udział w teatrze ludowym. Realizacja projektu była możliwa dzięki zaangażowaniu wielu osób – które przekazały finanse, udostępniły swoje zasoby, podzieliły się swoja wiedzą i umiejętnościami, zaszczepiły u dzieci ciekawość związaną z tradycjami i zwyczajami. Na podsumowaniu projektu wśród zaproszonych gości znaleźli się: Monika Kozdraś-Grzesik – prezes Fundacji Przestrzeń Lokalna, Edyta Salnikow – wiceprezes fundacji, Andrzej Wróbel – dyrektor GOK w Błażowej, Małgorzata Kutrzeba – prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Błażowskiej, Franciszek Płaza – przedstawiciela zarządu TMZB, panie ze Stowarzyszenia Kultywowania Kultury i Tradycji Ziemi Futomskiej – Wiesława Rybka, Małgorzata Drewniak, Weronika Wyskiel, Maria Sowa, Lucyna Nowak, Stanisław Pecka – przedstawiciel Kapeli Ludowej z Futomy, Anna Heller- dyrektor Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Błażowej, Augustyn Rybka – właściciel Prywatnego Muzeum Kultury Materialnej Wsi Podkarpackie „Potoki”, Sabina Szeliga – przewodnicząca Rady Rodziców, Sebastian Głodowski – zastępca przewodniczącej Rady Rodziców, Maria Kruczek – dyrektor Zespołu Szkół w Błażowej, Robert Grzesik – wicedyrektor ZS w Błażowej, Urszula Wyskiel – projektantka i wykonawczyni strojów dla zespołu śpiewającego i grupy teatru ludowego.
Skąd pomysł na taki właśnie projekt? Z obserwacji uczniów i środowiska lokalnego wynikało, że dzieci przywiązują zbyt małą uwagę do tradycji i zwyczajów. Kultura ludowa jest im nieznana, przyśpiewki i tańce ludowe traktowane są przez nich jako coś archaicznego, niezgodnego z duchem epoki. Natomiast nowoczesne trendy muzyczne, modne style taneczne, skutecznie wypierają kulturę ludową. Ponadto powracające dzieci z zagranicy nie znają kultury regionu swoich przodków. Jednocześnie zmniejsza się liczba osób najstarszego pokolenia, która może przyczynić się do przekazania wartości lokalnego dziedzictwa. Realizatorki projektu w nieszablonowy sposób postanowiły zaciekawić i zaktywizować dzieci do poznania dorobku kultury. Inicjatywa miała za zadanie włączenie dzieci w aktywne działania związane z kultywowaniem tradycji i zwyczajów regionu rzeszowskiego poprzez naukę przyśpiewek i tańców ludowych, poznanie strojów regionalnych, udział w teatrze ludowym. Realizacja projektu, dała możliwość praktycznego poznania oblicza kultury ludowej poprzez wykonanie przez dzieci zaplanowanych działań. Co udało się zrobić?
- Powołano dziecięce zespoły ludowe – 2 zespoły taneczne (grupa młodsza i starsza) po 16 uczestników, 2 zespoły wokalno – instrumentalne po 15 uczestników oraz 1 zespół teatralny promujący sztukę ludową – 15 uczestników.
- Uczniowie wzięli udział w 3 rodzajach warsztatów. 1) Warsztatach „Pieśni i przyśpiewek ludowych oraz gwary regionu rzeszowskiego” – spotkanie z przedstawicielami Stowarzyszenia Kultywowania Kultury i Tradycji Ziemi Futomskiej oraz Kapelą Ludową z Futomy. 2)Warsztatach „Siła tradycji” – tradycje, zwyczaje i obrzędy – pobyt i lekcje muzealne w Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie, w Społecznym Muzeum Ziemi Błażowskiej oraz w Prywatnym Muzeum Etnograficznym "Potoki". 3) Warsztatach „Kiecki w malowanej skrzyni – dawna wiejska moda” strój rzeszowski i inne stroje ludowe – w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. W trakcie tych warsztatów odbyła się "Etnosesja fotograficzna" w strojach ludowych oraz powstał klip muzyczny z występów wokalno – instrumentalnych z wiązanką rzeszowskich przyśpiewek.
- Uczniowie wystąpili w trakcie środowiskowych imprez: „Mama, Tata i Ja” i spotkań kapel ludowych prezentując tańce i przyśpiewki ludowe.
- Opracowano i wydano zeszyty edukacyjne „Dziecięca Akademia Dziedzictwa Kulturowego”, zawierające malowanki strojów ludowych, wzory sztuki ludowej, teksty piosenek i przyśpiewek regionu rzeszowskiego oraz fotografie wykonane podczas "Etnosesji fotograficznej" w skansenie.
Każdy zespół zrealizował po 20 godzin zajęć praktycznych oraz wyjścia i wyjazdy. Łącznie nauczyciele poprowadzili ponad 140 godzin zajęć projektowych społecznie w ramach wolontariatu.
Ponadto dla zespołów zostały zakupione elementy strojów ludowych – bluzki i koszule, materiały na stroje i kostiumy oraz materiały służące do wykonania scenografii widowiska teatralnego. Do prowadzenia prób i do prezentacji zespołów dokupiono 2 mikrofony bezprzewodowe. Z rady rodziców na potrzeby projektu zostały sfinansowane stroje dla zespołu śpiewającego – spodnie i spódnice. W projekt zaangażowani byli rodzice, dziadkowie i rodzeństwo naszych uczniów. Temat kultywowania tradycji regionu, w którym mieszkamy stał się bliższy społeczności lokalnej, poprzez prezentacje artystyczne zaplanowane w projekcie. Mieszkańcom naszej miejscowości daliśmy możliwość poprzez udział w pikniku, spotkaniu kapel, spektaklu do kultywowania tradycji, wymiany doświadczeń i integracji wielopokoleniowej środowiska lokalnego. Opracowany "Zeszyt edukacyjny" w formie kolorowanki posłuży edukacji najmłodszej grupy społeczności lokalnej. Realizacja projektu stworzyła szansę na wzmocnienie współpracy lokalnej społeczności i zachęci do podejmowanie kolejnych inicjatyw.
Realizatorki projektu składają podziękowanie:
- pani dr Małgorzacie Kutrzebie i Towarzystwu Miłośników Ziemi Błażowskiej za patronat nad projektem i lekcje muzealne,
- paniom ze Stowarzyszenia Kultywowania Kultury i Tradycji Ziemi Futomskiej za przeprowadzenie zajęć w futomskiej chacie,
- Kapeli Ludowej z Futomy za spotkanie z uczniami i piękny koncert,
- panu Andrzejowi Wróblowi – za udostepnienie sali widowiskowej GOK na podsumowanie projektu, pracownikom za pomoc w wykonaniu dekoracji i obsługę nagłośnienia podczas spektaklu,
- pani Agnieszce Wandas za pomoc przy projekcie,
- Radzie Rodziców za sfinansowanie materiału na stroje dla zespołu śpiewąjącego,
- panu Sebastianowi Głodowskiemu – za pomoc w wykonaniu tablicy projektowej,
- pani Urszuli Wyskiel- za uczycie spódnic, spodni, koszul dla zespołu śpiewającego i teatralnego,
- paniom – Danucie Urydze i Grażynie Kalicie – za pomoc przy realizacji projektu,
- rodzicom za pomoc podczas spektaklu – dla Katarzyny i Daniela Kruczków, Olgi i Łukasza Bartoniów, Barbary Kruczek, Katarzyny Chuchli, Dariusza Ziobry oraz Sebastiana Mazura, za pomoc w pozyskiwaniu strojów, rekwizytów, przygotowanie smacznych wypieków na podsumowanie projektu.
Danuta Bator
